De Ruyter van Steveninck
Door het vertrek van bovengenoemde commandant ging het commando op 6 januari 1942 over op de luitenant-kolonel van de artillerie De Ruyter van Steveninck. Hij kreeg met een verdere leegloop van de Brigade te maken. Teneinde deze brigadecommandant zoveel mogelijk de gelegenheid te geven zijn oorlogstaak voor te bereiden, was in een landhuis "Dane's Court" in Tettenhall bij Wolverhampton, de Inspectie Nederlandse Troepen gevestigd, met generaal-majoor Noothoven van Goor als inspecteur. De bureaus van het ministerie in Londen konden daardoor klein worden gehouden. De regering daar gebruikte de Brigade in feite als een depot. Allerlei militaire onderdelen hadden personeel nodig. De luchtmacht had grondpersoneel nodig en de marine zat verlegen om kanonniers. Ook inlichtingenpersoneel was nodig. Een aantal van hen werd als 'spion' boven bezet Nederland gedropt en werd slachtoffer van het beruchte Engeland-Spiel.
Achnacarry memorial, dat uitziet over de terreinen waar destijds de Nederlandse commando's werden opgeleid Rechts: commando's in opleiding
Op 22 januari 1942 werden van de Brigade acht officieren, zeventien onderofficieren, vier korporaals en negentien soldaten naar het Commando Basic Training Centre te Achnacarry (Schotland) gestuurd om daar, als vrijwilliger, deel te nemen aan een Britse commando training. Uiteindelijk slaagden zo'n tachtig Irenemannen erin om bij de commando's van No.2 Dutch Troop te worden ingedeeld.
Verder was er veel personeel nodig, het zgn. 'Detachement Maidenhead', ter bewaking van de Koningin. Zij verbleef meestal in Stubbings House bij Maidenhead, maar soms ook Chester Square 77 in Londen waar het secretariaat van koningin Wilhelmina was gevestigd. Ook moesten in Londen veel Nederlandse regeringsgebouwen bewaakt worden. Tevens leverde men personeel voor bureaufuncties in Londen. Dit waren vnl. militairen die ongeschikt waren voor gevechtsfuncties.
Klik hier voor een artikel over twee gesneuvelde bewakers van de koningin
Lees hier krantenberichten over Piet Bosch, ordonnance van koningin Wilhelmina en later chauffeur van Prins Bernhard
Opleiders op weg naar Canada
Ook werden in maart 1942 69 man aangewezen voor de opleiding tot kanonnier op de koopvaardijschepen en die daarna op de schepen werden geplaatst. Bovendien vertrokken er 40 man naar Stratford in Canada om daar de opleiding van nieuwe rekruten uit Noord-Amerika voor hun rekening te nemen. Ook volgden een aantal militairen de Britse parachutistenopleiding. Bovendien werd grondpersoneel aangewezen voor het 322 Spitfire Squadron.
Lees hier over kanonnier Arend van Beveren
Het mouwembleem van de para's
Tenslotte volgden een kleine groep militairen van de Brigade een Britse parachutistenopleiding. Voor sommige bijzondere opdrachten werden nl. parachutistenonderdelen van vreemde mogendheden opgeleid. Die droegen dan de naam' Special Air Forces' (S.A.S) en bestond uitsluitend uit vrijwilligers.
In maart 1942 vertrok de eerste groep van twintig Nederlandse vrijwilligers naar een Britse school, later volgden nog meer groepen. Bij de reorganisatie van 1 januari 1943 werden zij ondergebracht in een speciale compagnie: de zgn. Noothoven van Goor compagnie, waarbij de opleiding werd voltooid. Bij wijze van herkenning droegen zij op hun rechtermouw een embleem met een oranje parachute.
Door deze oorzaken verminderde de sterkte van de Brigade tussen 1 september 1941 en 13 april 1942 met 48 officieren, 76 onderofficieren en 395 korporaals en soldaten. Waardoor de totale sterkte op 1300 man kwam, waarvan 900 geschikt voor gevechtsfuncties.
Op veel militairen had de niet inzetbaarheid van de Brigade als gevechtseenheid een deprimerende invloed. Dit was merkbaar, doordat sommige miltairen duidelijk sympathie koesterden voor het Rode Leger uit de Sovjet-Unie: op een nacht werd in een van de waslokalen zelfs een embleem van de hamer en de sikkel aangebracht, waaronder "Leve Rusland"en "Rusland zal overwinnen" stond geschreven.
Gefrustreerde gevoelens werkten ook anti-semitisme in de hand. Vreemd, daar 20% van de Irenemannen uit joden bestond, waaronder zich, net als bij niet-joden goede en minder goede personen bevonden. De zgn. 'lijntrekkers' wekten wrevel op. Dit leidde o.a. ertoe dat op een van de kamerdeuren de volgende tekst werd geschreven: "We vechten niet alleen tegen Hitler, maar ook tegen de joden." Ook spraken sommigen van 'kromneuzen of de afdeling krombaangeschut.' Diep ging die afkeer van de joden niet, want het gemeenschappelijk gevaar hief de tegenstellingen op.
Dat er ook in Wrottesley park in Wolverhampton soms ook niet te vertrouwen elementen tussen de manschappen zaten, bleek wel uit het volgende. Irene brigadist Van der Eem: „Tussen een van de Engelandvaarders zat een jongen die blijkbaar nogal beïnvloed was door de Duitsers. Met de Duitse pas liep hij door de slaapbarak en ook wel eens over het kamp, iets wat natuurlijk niet onopgemerkt voorbijging. Tot het moment dat de man de grote fout maakte door in een barak waar een Joodse sergeant gelegerd was boven diens bed een geraamte te tekenen. Een paar dagen later werd hij toch maar naar het eiland Man afgevoerd".
'Deze voorvallen heeft geschiedschrijver Lou de Jong nu juist wel in deel 9 van zijn levenswerk aangehaald. Geen lovende woorden zijn daarin te vinden, alleen maar kritische kanttekeningen.'
Spanningen veroorzaakten ook de 40 legionairs uit het Franse Vreemdelingenlegioen. Bij de werving zou hen beloofd zijn dat zij in Engeland hun Nederlanderschap zouden terugkrijgen, waardoor zij dit gevreesde legioen de rug toekeerden. Dit gebeurde na veel aandringen in juli 1944. Het waren uitblinkers op militair gebied, maar zodra ze waren teruggekeerd van de oefeningen ontstonden er problemen en was er geen discipline meer te bespeuren: stropen, vechtpartijen e.d.
Pantserwageneskadron met tweede van links 'Mickey'
Leavepass van Daan van de Velde (met dank aan Olivia Hielkema)
Jhr. Beelaerts van Blokland (r) in gesprek met de Britse generaal Waterhouse
Kapitein Kist werd wegens overplaatsing naar Londen eervol ontheven van zijn commando over het Pantserwageneskadron. Hij werd opgevolgd door Jhr. Beelaerts van Blokland. Hij was een enorm populaire officier en in de onderlinge gesprekken beter bekend als 'Mickey'. (naar de stripfiguur van Walt Disney)
Het was eigenlijk een vicieuze cirkel: doordat de Brigade als gevechtseenheid onbruikbaar was, kon zij niet ingezet worden en hierdoor werd zij steeds minder interessant voor de geallieerde troepen. Doordat de aanwas van nieuwe rekruten achterbleef bij de verwachtingen, stelde de regering de plannen tot het vormen van een brigade van 3000 tot 5000 man bij. Beleidsmakers binnen de Brigade wilde kleinere eenheden, die werden ingelast in Britse onderdelen. De regering hield echter voet bij stuk: er zou dan immers geen herkenbare eenheid meer zijn tussen de geallieerde legers. Op 16 december deelde de minister van Oorlog aan de Brigade mee, dat men per 1 januari 1943, besloot tot een reorganisatie. De Brigade werd omgevormd tot een gemotoriseerde eenheid. Hierin werd ook personeel ingedeeld dat niet voor actieve dienst geschikt was. De brigade bestond nu uit:
- De Brigadestaf, (met code 109) waartoe behoorde de verbindingsdienst ("Signals"), de medische dienst, hoofdkwartier en administratie, inlichtingendienst, geestelijke verzorging en politietroepen. Deze laatste droegen een simpele rode armband met M.P. (military police) erop. Ze kregen wel een eigen code: 119.
Bron foto: Burton Sanders (omcirkeld op bovenstaande foto)
- Drie zelfstandige Compagnieën (gevechtsgroepen met de codes 110, 111 en 112), elk bestaande uit een sterk infanteriegedeelte en onderdelen met zgn. ondersteunende wapens zoals: mitrailleurs, mortieren, antitankgeschut en luchtdoelgeschut. Elke gevechtsunit (fighting-unit) was onafhankelijk en er werd een zogenaamd A- en B-echelon aan de units toegevoegd, dat tot taak kreeg herstel en onderhoudswerkzaamheden aan voertuigen te verzorgen. Tevens bevatte zo'n echelon dan de keuken, watervoorziening, wapenkamer, foerier en administratie. Hierdoor kon, door bezit van eigen hulpmiddelen en organisatie, de unit zelfstandig opereren.
De b-echelon van gevechtsgroep II
Boven de brencarrier en onder de scoutcar
Voor eskadronscommandant Beelaerts van Blokland had de reorganisatie onaangename gevolgen: zijn eskadron pantserwagens werd opgeheven. Deze eenheid bestond grotendeels uit enthousiaste Marechaussees. De sfeer was er prima en er werden veel oefeningen gehouden die zich vaak uitstrekten over grote afstanden. Populair waren de schietoefeningen in het berglandschap van Wales.
Een 'buitgemaakte' schaap met motorrijder Chris Duysters en mannen van de Recce
'Tijdens een van de eerste schietoefeningen kwamen we erachter dat we vier schapen hadden gedood. De commandant vond het erg vervelend, maar de chief of police zat er niet mee, want de Polen hadden een week van tevoren er twintig gedood.... '
Regelmatig werd er ook aan sightseeing gedaan en die combinatie werd zeer op prijs gesteld door de manschappen. Bovendien droegen de mannen van dit eskadron pantserwagens een zwarte baret, afwijkend van de traditionele groene. De opheffing had tot gevolg dat en groot deel van de Marechaussees werden verdeeld over de gevechtsgroepen. Toen kwamen ze onder commando van jonge militaire politiemannen ("de Witte") die snel promotie hadden gemaakt. Het moreel had hier danig onder te lijden, dat na afloop van de afscheidsparade het hele eskadron door het kamp trok en met hamers op de stalen voertuigen sloeg, wat een enorme herrie veroorzaakte.
'Dat lawaaimaken was een rouwbetoon, iedereen was er kapot van dat het eskadron werd opgeheven.'
Het eskadron verdween dan wel, maar de Brigade werd wel degelijk gemotoriseerd. Dat betekende dat elke gevechtsgroep werd uitgerust met 22 Bren-en Loydcarriers, terwijl de verkenningsafdeling werd voorzien van moderne Daimler (de "Dingo") verkenningswagens.
Bij de artillerie moest alles geheel worden opgezet. Uit de aanwezige artilleristen werd een detachement geformeerd waarvan de officieren bij een Brits onderdeel werden gedetacheerd. Het personeel kreeg een opleiding en nadat het materieel was aangekomen, werd de batterij geformeerd. Van 16 maart tot 26 september 1943 oefende deze bij een Brits onderdeel en ontving de nodige praktische schietopleiding.
